Việt Nam đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt thuốc do gián đoạn nguồn cung ứng thuốc thành phẩm và nguyên liệu sản xuất thuốc do hệ quả của đại dịch COVID-19 và những bất ổn chính trị do xung đột giữa một số nước trên thế giới. Đảm bảo an ninh dược phẩm trở thành vấn đề ưu tiên hàng đầu trong lĩnh vực y tế, tập trung nhiều hơn vào hoạt động quản lý chuỗi cung ứng và nâng cao năng lực sản xuất dược phẩm trong nước. Ngày 09/10/2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1165/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược quốc gia phát triển ngành dược Việt Nam giai đoạn đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045. 

Chiến lược nêu rõ ưu tiên phát triển công nghiệp dược, sản xuất nguyên liệu làm thuốc trong nước và thu hút mạnh mẽ các nguồn lực đầu tư phát triển công nghiệp dược, chú trọng thu hút đầu tư nước ngoài trong sản xuất thuốc phát minh còn bản quyền, thuốc chuyên khoa đặc trị, thuốc generic có dạng bào chế công nghệ cao, vắc xin, sinh phẩm tham chiếu, sinh phẩm tương tự. TPHCM có những tiềm năng nhất định trong việc phát triển công nghiệp dược, là trung tâm giao thương ở khu vực phía Nam thuận lợi cho việc vận chuyển, cung ứng thuốc đến các khu vực khác, tập trung nhiều cơ sở nghiên cứu, đào tạo, sản xuất, kinh doanh. Hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu dược phẩm trên địa bàn Thành phố luôn có sự tăng trưởng cao và chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu kinh tế dược của cả nước. 

Tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 - 2025, công nghiệp dược được xác định là một trong những Chương trình trọng điểm phát triển doanh nghiệp, khởi nghiệp sáng tạo và phát triển sản phẩm chủ lực của TPHCM. Ngày 04/3/2024, Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã ban hành Quyết định số 657/QĐ-UBND phê duyệt Đề án “Phát triển công nghiệp dược Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. Đây là kết quả từ sự chỉ đạo sát sao của Ủy ban nhân dân Thành phố cũng như nỗ lực của ngành y tế và các sở, ban, ngành liên quan trong nhiều năm để hoàn thiện Đề án. Đề án được xem như là một Chương trình hành động có tính chiến lược để đáp ứng yêu cầu hội nhập về phát triển kinh tế và khoa học kỹ thuật; đồng thời thực hiện chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước về nâng cao sức khỏe Nhân dân và tăng cường quản lý của Nhà nước trong lĩnh vực y, dược trên địa bàn Thành phố. Đề án “Phát triển công nghiệp dược Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” với 2 mục tiêu tổng quát: (1) Chú trọng chuyển giao công nghệ sản xuất thuốc và thiết bị y tế, đặc biệt ưu tiên sản xuất thiết bị y tế kỹ thuật cao, sản xuất vắc xin, sinh phẩm, các thuốc mới, thuốc phát minh để đáp ứng nhu cầu phòng, chữa bệnh trong nước, từng bước thay thế thuốc nhập khẩu, hướng tới xuất khẩu với lợi thế cạnh tranh về chất lượng và giá; (2) Hình thành và phát triển khu công nghiệp chuyên ngành Y - Dược tại Thành phố Hồ Chí Minh. 

Theo Chương trình phát triển công nghiệp dược, dược liệu sản xuất trong nước đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 được phê duyệt tại Quyết định số 376/QĐ-TTg ngày 17/3/2021 của Thủ tướng Chính phủ (gọi tắt là Chương trình 376), danh mục các dự án trọng điểm kêu gọi đầu tư bao gồm 01 dự án Khu công nghiệp tại miền Bắc và 01 dự án Khu công nghiệp tại miền Nam hoặc miền Trung với mục tiêu xây dựng mới cơ sở hạ tầng khu công nghiệp thu hút các nhà đầu tư FIE chuyển giao công nghệ sản xuất thuốc phát minh, thuốc generic có dạng bào chế công nghệ cao, vắc xin, sinh phẩm y tế, thuốc sinh học giá trị kinh tế cao. Theo đó, Đề án phát triển công nghiệp dược của Thành phố đã quy hoạch Khu công nghiệp chuyên ngành Y - Dược tại Khu Công nghiệp Lê Minh Xuân 2 với diện tích 338 ha (xã Lê Minh Xuân huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh) phù hợp với định hướng của Chương trình 376. 

Có thể khẳng định phát triển khu công nghiệp chuyên ngành Y - Dược là một chủ trương mang tính đột phá của Thành phố. Khu công nghiệp chuyên ngành Y - Dược sẽ có các chức năng chính: Trung tâm nghiên cứu phát triển và đổi mới sáng tạo về lĩnh vực y dược; Tập trung các cơ sở sản xuất, kinh doanh sản phẩm chuyên ngành Y- Dược và sản phẩm phụ trợ thuộc phân khúc kỹ thuật cao; Trung tâm giao dịch về các sản phẩm chuyên ngành Y- Dược và sản phẩm phụ trợ.

Trong thời gian vừa qua, Thành phố đã có các buổi làm việc với Cục Quản lý Dược – Bộ Y tế và Đoàn công tác của Ban chỉ đạo Chương trình 376 để đạt được sự đồng thuận và đề xuất trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt dự án Khu công nghiệp chuyên ngành Y - Dược thuộc các Dự án trọng điểm kêu gọi đầu tư quy định tại Quyết định số 376/QĐ-TTg. Dự kiến Khu công nghiệp chuyên ngành Y - Dược sẽ hoàn thiện cơ sở hạ tầng và đưa vào hoạt động từ năm 2030 với các chính sách hỗ trợ đặc biệt từ Chính phủ và TPHCM để thúc đẩy, tạo điều kiện cho doanh nghiệp đưa sản phẩm ra thị trường trong thời gian sớm nhất./.